آرشیو مقالات
Итальянский корсо — питомник и продажа щенков в Москве
Питомник собак кане корсо: история породы и особенности содержания Питомник кане корсо — щенки на продажу в Москве История и
Компьютерная диагностика автомобилей в Москве – гарантии в автосервисе
Как провести компьютерную диагностику автомобиля Автосервис компьютерная диагностика в автосервисе – гарантии в сервисе Плюсы использования компьютера при диагностике автомобиля?
Расчет стоимости продвижения сайта в поисковых системах
Как оптимизировать сайт для высоких позиций в поисковой выдаче Интернет продвижение сайта под ключ SEO оптимизация для вашего сайта Услуги
25 اسفند 1403
مرخصی (به انگلیسی: leave ) عبارت است از حقی که برای کارگر در ترک کار برای روزهای غیرتعطیل در نظر گرفته شده است و این حق (مرخصی) از دیرباز برای کارگر و کارمند به رسمیت شناخته شده و در قانون کار جمهوری اسلامی ایران مورد تأکید قرار گرفته است. معمولاً در شرکت‌های مختلف درخواست مرخصی به اشکال مختلف انجام میشود؛ اما در بیشتر موارد به شکل کتبی به مدیر اعلام میشود که در صورت موافقت برگه مرخصی امضاء میشود.
مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی، مرخصی ازدواج، مرخصی فوت اقوام درجه یک، مرخصی ساعتی در قانون کار، مرخصی بین تعطیلی، مرخصی زایمان، مرخصی حج، مرخصی بدون حقوق و مرخص پاس شیر انواع مرخصی هستند که در ادامه در مورد هر کدام توضیحاتی ارائه می‌دهیم.
یکی از مواردی که در حقوق و دستمزد باید به آن توجه شود نحوه محاسبه انواع مرخصی است. بهتر است برای پیشگیری از هرگونه اشتباه، این پروسه توسط نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد آسان محاسب (ارقام سیستم) انجام بگیرد؛ چراکه فرمول محاسبه مرخصی کارکنان که بتوانید با یک فرمول انواع مرخصی را محاسبه کنید وجود ندارد. همچنین در این جدول می‌توانید بطور خلاصه انواع مرخصی را بررسی کنید:
انواع مرخصی به همراه ماده های قانونی
مرخصی سالانه کارمندان یا مرخصی استحقاقی تعطیلات با حقوق اعطا شده توسط کارفرمایان به کارکنان اطلاق میشود. بسته به کارفرما ممکن است سیاست‌های متفاوت برای تعداد روز مرخصی استحقاقی کارمندان ارائه شود و کارمند مجبور به هماهنگی با کارفرما باشد.
اکثریت قریب به اتفاق کشورها امروز قانون حداقل پرداخت مرخصی سالانه را دارند. نحوه محاسبه مرخصی استحقاقی چگونه است؟ کارگران برابر قانون کار در هر ماه 2.5 روز مرخصی در کارهای عادی طلب دارند. این عدد در سال میشود ۱۹۲ ساعت که معادل ۲۶ روز است. به این مرخصی، مرخصی استحقاقی میگویند که چهار جمعه در هر ماه هم به آن اضافه میشود. حالا که در مورد میزان مرخصی استحقاقی می‌دانید، در آموزش حسابداری حقوق و دستمزد می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد نحوه محاسبه حقوق و مزایای کارگران به دست آورید. https://asanmohaseb.com/payroll-system
مدت زمان و میزان مرخصی استحقاقی قانون کار، جمعاً به مدت یک ماه است که نحوه استفاده از مرخصی استحقاقی، با توافق کارگر یا کارمند با کارفرما مشخص خواهد شد. با این حال، گاهی کارگر فرصت نمی‌کند و یا نمی‌خواهد که از همه میزان مرخصی استحقاقی خود استفاده کند و قصد دارد تا مدتی از آن را ذخیره کرده تا در سال بعد از آن استفاده کند و یا وجوه مربوط به ذخیره مرخصی را دریافت نماید. در این رابطه می‌توان این سؤال را مطرح کرد که چه مدت از مرخصی استحقاقی قابلیت ذخیره مرخصی را دارد؟
پاسخ به سؤال مذکور، ضمن ماده 66 قانون کار مورد اشاره قرار گرفته است که با تاکید بر حفظ سلامتی نیروی کار از طریق برخورداری از مرخصی چنین مقرر داشته است: ” کارگر نمی‌تواند بیش از 9 روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند ”. بنابراین، حتی اگر کارگر یا کارمند اصلاً از مرخصی استحقاقی خود استفاده نکند، بیشتر از نه روز مرخصی استحقاقی کارگران ذخیره نخواهد شد. یکی از مواردی که در نحوهارسال لیست مالیات حقوق باید مورد توجه قرار بگیرد، تفکیک مواردی مانند هزینه‌های پرداخت شده برای مرخصی است.
به استناد ماده 65 قانون کار مرخصی سالانه کارگرانی (مرخصی استحقاقی کارگران) که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند 5 هفته است. استفاده از این قانون مرخصی استحقاقی، حتی الامکان در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کار صورت می‌گیرد. قابل ذکر است در مشاغل سخت و زیان آور میزان مرخصی استحقاقی افزایش می‌یابد و به ۵ هفته در سال (تقریباً ۳ روز در ماه) می‌رسد. با این حال ماده ۶۵ قانون کار تصریح دارد که حتی الامکان در مورد این مشاغل استفاده از مرخصی باید در دو نوبت در طول سال صورت گیرد. با استفاده از بهترین نرم افزار حسابداری می‌توان به راحتی میزان مرخصی استحقاقی را محاسبه کرد.
یکی از مرخصی‌های چالش برانگیز کارگران، مرخصی استعلاجی است که باید به تأیید سازمان تأمین اجتماعی برسد.
اما مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی یعنی چه؟ در مرخصی استعلاجی در قانون کار هیچ محدودیتی برای گرفتن مرخصی استعلاجی کارگران مشمول قانون کار پیش بینی نشده و به هر میزان که پزشک معالج تجویز کرده باشد، امکان استفاده از مرخصی استعلاجی وجود دارد؛ منتها این نوع مرخصی اعم از کوتاه مدت یا بلندمدت تابع ضوابط و مقررات قانون تأمین اجتماعی است، به نحوی که مدت مرخصی استعلاجی باید توسط پزشک معتمد و معالج و یا کمیسیون پزشکی سازمان تأمین اجتماعی تأیید شود تا هم جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگران به شمار آید و هم مشمول پرداخت غرامت و دستمزد شود. (ماده ۷۴ قانون کار و ۵۹ قانون تأمین اجتماعی)
سقف مرخصی استعلاجی چهار ماه است ولی اگر پزشک معتمد و شورای عالی پزشکی تائید کنند و مرخصی به یک سال برسد و بیماری صعب‌العلاج باشد، قانون مرخصی استعلاجی کارگر را بازنشسته می‌کنند.
برای مرخصی استعلاجی در قانون کار سقفی در نظر گرفته نشده است. در واقع با توجه به نا مشخص بودن نوع بیماری و مدت زمانی که برای درمان موردنیاز است سقفی برای مرخصی استعلاجی وجود ندارد و تا زمانی که پزشک یا مراجع ذیصلاح تأمین اجتماعی شرایط مرخصی استعلاجی را تأیید کنند مرخصی می‌تواند ادامه داشته باشد.
قانون استعلاجی در صورتی که در هر نوبت کمتر از 7 روز باشد یا در طول سال کمتر از 15 روز باشد تأیید پزشک معالج برای آن کافی است. در صورتی که مدت استراحت از 15 روز فراتر برود باید برای مرخصی استعلاجی از 15 تا 60 روز باید مورد تأیید پزشک معتمد سازمان قرار بگیرد. برای مدت‌های بیشتر از 60 روز نیز باید مرخصی استعلاجی به تأیید شورای پزشکی تأمین اجتماعی برسد.
اما سئوالی که در اینجا مطرح میشود این است که مرخصی استعلاجی کارمندان دولت به چه صورتی است؟ مرخصی استعلاجی این دسته از افراد طبق گواهی پزشک معتمد حداکثر 4 ماه در سال است اما در مورد بیماری‌های صعب‌الاعلاج به تشخیص وزارت بهداشت محدودیت زمانی نخواهد داشت.
لازم به ذکر است که بر اساس قانون مرخصی استعلاجی (قانون کار)، مرخصی استعلاجی یکی از موارد تعلیق قرارداد کار محسوب میشود. به همین دلیل، در صورتی که مشمولان قانون کار از مرخصی‌های استعلاجی استفاده نمایند، قرارداد کار وی به قوت خود باقی خواهد ماند و کارگر می‌تواند پس از اتمام مرخصی استعلاجی، به کار سابق خود باز گردد.
جزییات و شرایط مرخصی استعلاجی در قانون کار مورد اشاره قرار نگرفته است؛ بلکه تنها حکمی که در این خصوص مورد پیش بینی قرار گرفته، ماده 74 قانون کار است که به موجب آن ” مدت مرخصی استعلاجی، با تأیید سازمان تأمین اجتماعی، جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد ”.
بر این اساس، شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی در قانون تأمین اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است که به موجب بند 7 ماده 2 این قانون، ” بیماری، وضع جسمی یا روحی است که انجام خدمات درمانی را ایجاب می‌کند یا موجب عدم توانایی موقت اشتغال به کار میشود ”. بنابراین، در مواردی که کارمند و یا کارگر دچار بیماری شود که مرخصی استعلاجی را ایجاب کند، می‌تواند از مرخصی استعلاجی استفاده نماید.
مرخصی ساعتی بخشی از مرخصی استحقاقی بوده و از میزان مرخصی استحقاقی کسر میشود و فرد برای برخی کارهای روزانه از آن استفاده می‌کند که در کارگاه‌ها و شرکت‌های مختلف متفاوت است. در برخی شرکت‌ها دو ساعت و برخی دیگر تا ۵ ساعت و حتی ۶ ساعت در روز هم مجاز است اما در هر صورت جمع مرخصی‌های ساعتی زمانی که به 8 ساعت برسد، یک روز مرخصی استحقاقی محسوب میشود. افراد معمولاً در صورت وجود کارهای خیلی ضروری یا کارهای اداری که نیاز به مراجعه صبح دارد از مرخصی ساعتی استفاده می‌کنند.
نکته دیگر در مورد قانون مرخصی ساعتی، اگر در شرکتی افراد ساعات کاری روز پنجشنبه را موظف باشند در طول هفته پر کنند و به صورت توافقی پنجشنبه تعطیل باشد بنابراین استفاده از مرخصی استحقاقی در طول هفته نیابد بیشتر از مجموع ساعات کاری موظفی گردد و اگر میزان مرخصی ساعتی بیشتر از کل مرخصی استحقاقی قانون کار در طول ماه شود در واقع حکم مرخصی بدون حقوق و کسر از کار را خواهد داشت و کارفرما می‌تواند برای آن ساعت بیمه هم پرداخت نکند.
ماده ۷۰ قانون کار میگوید، مرخصی کمتر از یک روز کار جزء مرخصی استحقاقی منظور میشود. در برخی ادارات و سازمان‌ها عنوان «مرخصی کمتر از دو ساعت و سه ساعت» برای انجام کارهای ضروری کارگران تعریف شده که بیش از آن، مرخصی یک روز کامل محاسبه میشود.
کلیه کارگران در صورت ازدواج دائم، فوت همسر، پدر و مادر و فرزندان می‌توانند از 3 روز مرخصی با حقوق به عنوان مرخصی ازدواج در قانون کار یا مرخصی فوت اقوام درجه یک در قانون کار استفاده کنند (ماده ۷۳). مشمول این قانون در مورد ازدواج دائم، فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان حق برخورداری از ۳ روز مرخصی با استفاده از مزد را خواهند داشت.
مرخصی ازدواج و مرخصی فوت بستگان درجه یک در قانون کار هر دو با مرخصی استحقاقی تفاوت دارند و به طور جداگانه محاسبه می‌شوند. طبق قانون کار استفاده از مرخصی ازدواج و مرخصی فوت بستگان به هیچ وجه به عنوان مرخصی استحقاقی محاسبه نمی‌شود. ضمناً طبق ماده ۷۳ قانون کار، زمان استفاده از این مرخصی‌ها همزمان با فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان و یا ازدواج دائم بوده و قابل انتقال نیستند. بنابراین نمی‌توان مرخصی ازدواج یا مرخصی فوت بستگان را به زمانی دیگر منتقل و از آن استفاده کرد.
گاهی برای مثال بعد از تعطیلی جمعه یکشنبه و دوشنبه هم تعطیل رسمی اعلام میشود و شاغل تمایل دارد که شنبه را هم از تعطیلی کاری استفاده کند. در صورت انجام این کار، روزهای یکشنبه و دوشنبه تعطیل رسمی بوده اما شنبه، جزء مرخصی استحقاقی فرد محسوب شده و از آن کسر می‌گردد که اصلاحا در قانون مرخصی بین‌التعطیلی یا مرخصی بین تعطیلی گفته میشود.
سئوال بسیار پرتکرار در این زمینه این است که آیا در مرخصی استعلاجی روزهایی که تعطیل رسمی هست و بین مرخصی هست جزء مرخصی استعلاجی محسوب میشود؟
پرداخت غرامت دستمزد کارگران بیمه شده در ایام مرخصی استعلاجی و مرخصی مربوط به ایام بارداری به عهده سازمان تامین اجتماعی است. چنانچه تعطیلات رسمی بین مرخصی استعلاجی واقع گردد، جزء مرخصی استعلاجی محسوب شده و کارگر استحقاق دریافت مزد از کارفرما را ندارد. مستند به ماده ۶۴ قانون کار سقف مرخصی استحقاقی کارگران در سال ۲۶ روز کاری است و چنانچه ایام تعطیل رسمی بین روزهای مرخصی واقع گردد، جزء این ۲۶ روز محاسبه نمی‌شود.
طبق ماده واحده قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب ۲۰/۰۳/۹۲ مدت مرخصی زایمان زنان شاغل در بخش‌های دولتی و غیر دولتی ۹ ماه تمام است. همسران افراد یاد شده (زنان شاغل) نیز از دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی با استفاده از مزد) علاوه بر مرخصی‌های استحقاقی از بدو تولد نوزاد برخوردار می‌شوند.
البته لازم به ذکر است که در بخش خصوصی و شرکت‌های مشمول قوانین صندوق تأمین اجتماعی همچنان مرخصی زایمان بر مبنای ۶ ماه به زنان شاغل تعلق می‌گیرد و مرخصی اجباری همسران آن‌ها نیز تنها در صورت تأیید کارفرما قابل استفاده است. مرخصی زایمان جزء سوابق زن کارگر محسوب و در این مدت از طرف سازمان مذکور غرامت ایام بارداری به بیمه شده پرداخت میشود. (ماده 67)
مرخصی بارداری و زایمان کارگران زن ۹ ماه است. حقوق این ایام، توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میشود و کارفرما در لیست وارد می‌کند. نظر قانون اداره کار در مورد مرخصی زایمان براساس تبصره ۱، ماده ۷۵ قانون کار پس از پایان مرخصی، کارگر زن به کار سابق خود باز می‌گردد و این مدت با تائید سازمان تأمین اجتماعی جزء سوابق خدمت وی محسوب میشود.
نکته مهم این است که مرخصی زایمان می‌تواند قبل از به دنیا آوردن نوزاد آغاز شود. بنابراین مادران باید به این نکته توجه کنند که امکان استفاده 6 ماه مرخصی قبل از زایمان نیز وجود دارد اما حتما باید 3 ماه آن به بعد از زایمان موکول شود. همچنین باید اشاره کنیم این مرخصی فقط به افرادی تعلق می‌گیرد که دارای سابقه 60 روزه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی باشند، در غیر این صورت امکان استفاده از مرخصی زایمان برای مادران عزیز وجود نخواهد داشت.
مرخصی حج یکی دیگر از انواع مرخصی در قانون کار است. هر کارگر حق دارد به منظور ادای فریضه حج واجب در تمام مدت کار خویش فقط برای یک نوبت یک ماه به عنوان استحقاقی استفاده نماید. ماده ۶۷ قانون کار میگوید، هر کارگر حق دارد در تمام مدت کار خود تنها برای یک نوبت به منظور ادای فریضه حج واجب تمتع یک ماه مرخصی حج بگیرد. کارگر می‌تواند از ۳۰ روز مرخصی تحت عنوان «مرخصی استحقاقی» به شرطی که ۳۰ روز مرخصی ذخیره داشته باشد، بهره‌مند شود و چنانچه مرخصی طلب نداشته باشد باید از مرخصی بدون حقوق کارمندان حج استفاده کند.
از مرخصی‌های بدون حقوق، مرخصی تحصیلی است که به مدت دوسال دیگر قابل تمدید است. در موارد فوق یکی از شرایط مرخصی بدون حقوق، ارائه درخواست به کارفرما و تایید شدن آن است. در مرخصی بدون حقوق در قانون کار، چنانچه کارگر استحقاقی نداشته باشد و از طرفی نیاز به مرخصی داشته باشد مجاز است با موافقت مسئول ذیربط از مرخصی بدون حقوق استفاده نماید. سقف استفاده از مرخصی بدون حقوق در طول سال، یک ماه است.
براساس ماده ۶۶ قانون کار، کارگر نمی‌تواند بیش از ۹ روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند و اگر شخصی در طول سال از مرخصی استفاده نکند، می‌تواند کل مبلغ مربوط به انواع مرخصی استفاده نشده خود را از شرکت دریافت نماید. اما اگر بخواهد می‌تواند ۹ روز مرخصی را ذخیره کند و مابقی آن باید در پایان سال به کارگر پرداخت شود.
معمولاً در شرکت های خصوصی، در پایان سال همزمان با محاسبه عیدی با استفاده از فرمول محاسبه عیدی و واریز آن، پول مرخصی استفاده نشده کارمندان نیز واریز می‌شوند. براساس قانون مدیریت خدمات کشوری کلیه کارکنان دولتی مجاز به ذخیره مرخصی خود تا سقف ۱۵ روز هستند.
مرخصی همواره می‌تواند به عنوان یک عامل تشویقی برای کارمندان محسوب شود و همکاری کارفرمایان با آن‌ها برای استفاده از انواع مرخصی در این زمینه راهگشا است. در هر حال رفتن کارمندان به مرخصی سبب افزایش انرژی و روحیه‌ی آن‌ها میشود و قادر خواهند بود با خلاقیت بیشتری مسائل و موضوعات مربوطه را پیش ببرند.
در صورت فوت کارگر میزان مرخصی باقیمانده وی بر حسب حقوق روزانه محاسبه و به ورثه آن پرداخت میشود. البته برای دریافت مبلغ مرخصی باید مراحل قانونی وراثت طی گردیده و تعداد وراث و یا قیم آن‌ها کاملاً مشخص باشد و مبلغ مرخصی طبق قانون به آن‌ها پرداخت میشود.
البته اگر روزهای ذخیره داشته باشد در غیر این صورت چیزی به ورثه تعلق نخواهد گرفت و در صورت از کارافتادگی کارگر و یا بازنشستگی یا تعطیلی کارگاه میزان مرخصی‌های باقیمانده محاسبه و به فرد پرداخت میشود. پرداخت مبلغ تعطیلی کاری در این مواقع به صورت جداگانه صورت نمی‌گیرد بلکه در کنار محاسبه سایر حق و حقوق کارگر این موضوع هم بررسی و محاسبه شده و به مجموع طلب شخص افزوده میشود.
25 اسفند 1403
Similar ARTICLE
